Άρθρο μου στο περιοδικό 'αρχιτέκτονες' μετά από πρόσκληση, με αντικείμενο τις συνέπειες της κρίσης
by Κώστας Γράψας on Πέμπτη, 30 Σεπτεμβρίου 2010 στις 8:19 μ.μ.
Λευκάδα 29.9.2010
Η τελευταία δεκαετία χαρακτηρίστηκε ως περίοδος ανάπτυξης και ευμάρειας για την Ελλάδα και τους πολίτες της, συμπεριλαμβανόμενων και των αρχιτεκτόνων.
Eμείς οι αρχιτέκτονες, εργαστήκαμε στην αγορά, δρώντας παράλληλα εντός ενός σωρού μη-αρχιτεκτόνων μηχανικών και μη, οι οποίοι όντας αριθμητικά περισσότεροι και καθώς η αρχιτεκτονική δεν αποτελεί μέρος της ατζέντας τους, καθόρισαν τις προϋποθέσεις και το βηματισμό της αγοράς, τις εντολές δηλαδή του πελάτη-εργοδότη.
Υπήρξαμε ενεργοί σε μια έντονη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και τοπίου μας. Μια καταστροφή που αρκετές φορές συγχέεται σκόπιμα με τον όρο «ανάπτυξη» Ανάπτυξη για ποιόν?
Καταστρέψαμε οτιδήποτε δεν μπορούσε να αμυνθεί. Τη φύση αλλά και το κύρος της Τέχνης και Επιστήμης μας. Χαθήκαμε ως επαγγελματίες εντός του σωρού των ‘μηχανικών’. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, τα πάντα κτίστηκαν με κακόγουστες κατασκευές τύπου fast food και χωρίς να ακολουθούν τις θεμελιώδεις αρχιτεκτονικές αξίες της τάξης, του μέτρου και της αρμονίας. Και πάνω από όλα τις αξίες της σεμνότητας και του σεβασμού στο περιβάλλον, το παρελθόν και το μέλλον μας.
Τα δάση αποψιλώθηκαν, οι κορυφές αλλοιώθηκαν καθώς μεγαλοσχήμονες κατασκευές Ευρωπαίων -ως επί το πλείστον- αγοραστών Ελληνικής γης κτίστηκαν στα ψηλότερα σημεία τους, αρχέγονη σημειολογία εξουσίας επί των κατακτημένων κοινωνιών.
Η χώρα γέμισε με «ιδιόκτητα» οικόπεδα προς πώληση, έκτασης τεσσάρων (4) στρεμμάτων (πού βρέθηκε αλήθεια τόση γη και με ποια σύμπτωση οι παππούδες μας μοίρασαν κληρονομιές σε 4.000 μ2, χωρίς να γνωρίζουν τα μελλοντικά όρια κατάτμησης?).
Εντός αυτού του κλίματος ‘ανάπτυξης’ οι αρχιτέκτονες προσπαθήσαμε να επιβιώσουμε αναγκασμένοι να παίξουμε με τους όρους του παιχνιδιού.
Η ‘πρόοδος’ επέβαλε ο σχεδιασμός των Έργων μας(?) να γίνεται με ασύλληπτη ταχύτητα. Οι πελάτες μας απαιτούσαν να σχεδιάσουμε βάσει των οδηγιών τους, με χρήματα τραπεζών και παντελή άγνοια του τρόπου επαγγελματικής συνεργασίας (client management). Μοναδικός σκοπός, να πάρουμε την επιδότηση για ‘επιπλωμένες τουριστικές κατοικίες’.
Την επιδότηση που οδήγησε τους αγρότες στην εγκατάλειψη της εργασίας τους και στο όνειρο του εύκολου εισοδήματος, Ε25000/έτος/βίλλα ήταν η ταρίφα ενοικίασης της βίλλας την οποία σχεδιάσαμε, γρήγορα, αντιγράφοντας τη βίλλα του γείτονα ή υπακούοντας στις απαιτήσεις του τουριστικού πράκτορα, που σήμερα λέει ‘οι απαιτήσεις άλλαξαν, δεν μπορώ να νοικιάσω τη δική σου, είναι παλαιού τύπου, ρίξε την τιμή κατά 45% και κάτι θα καταφέρω’.
Αυτή την ανάπτυξη ζήσαμε στον τόπο που εργάσθηκα και αυτή η ανάπτυξη σήμερα δεν υφίσταται. Τώρα έχω το χρόνο να γράψω το σημείωμα αυτό, να αναλογιστώ, να συναντήσω το γιό μου και να ελπίζω για το μέλλον.
Κ. Γράψας MPhil αρχιτέκτων Cambridge
